शोभा चित्रेंच्या “गोठलेल्या वाटा” बद्दल अमेरिकेत राहणार्या बहिणीने सांगितलं होतं त्यातले परिच्छेद सुद्धा वाचून दाखवले होते. त्यामुळे “पुस्तक मित्र” मधे ते पुस्तक दिसल्याबरोबर लगेच उचललं 🙂
तनाने अमेरिकेत आणि मनाने भारतात असलेल्या काहीशा द्विधा मनस्थितीतल्या लोकांची मनस्थिती फार सुंदर तर्हेने लेखिकेने उतरवली आहे. प्रस्तावनेत त्यांनी त्यांच्या मनाची चलबिचल इतकी सुरेख शब्दात व्यक्त केलीये ना….! त्या म्हणतात, ” करडं आकाश, त्यातून एका लयीत होणारा हिमवर्षाव……मनाला सुखावतोय. पण घराची ऊब सोडणं जीवावर आलंय. वाटतंय तितकं घराबाहेर पडणं सुखावह होईल का…. आणि नाही झालं तर….. पण हो नाही म्हणता म्हणता निर्धार करुन उठतो…घराबाहेर पडतो.
हा हिमवर्षाव अंगावर घेण्यात किती मजा आहे. पावलं घसरताहेत…पण तरीही स्वत:ला सावरता येतंय…काही वेगळाच अनुभव …पूर्वी न मिळालेला, हवाहवासा वाटणारा. त्या आनंदाने वेडावून आपण चालत राहतो. मग एकदम लक्षात येतं की हिमवर्षाव थांबलाय. मघाच्या त्या हिमाच्या आता थंडगार शिळा झाल्या आहेत. मागे वळून बघावं तर आपल्या मागे उमटलेल्या पाऊलखुणा अदृश्य झाल्यात. पुढच्या आणि मागच्या वाटा गोठून गेल्यात अचानक पणे. आपण दचकतो, भांबावतो. असं कसं झालं..? इतकं होईपर्यंत कसं भान हरपलं ? अशी कशी भूल पडली?
आता या गोठलेल्या वाटांवरुन पुढे जाणं धोक्याचं आहे असं मागं राहिलेले लोक सांगताहेत. पण कळतंय की मागं फिरणंही तितकं सोपं नाही.“
खरंच अमेरिकेत काहीतरी नवीन, सुखावह असं अनुभवण्यासाठी आपला देश सोडून जाणार्या लोकांची मनस्थिती किती परिणामकारक शब्दात लिहिली आहे लेखिकेने…! मोठ्या उमेदीने आणि उत्साहाने काहीतरी नवीन करायचं ह्या उद्देशाने एकदा का या देशात पाऊल टाकलं की ते मागे घेताना फार त्रास होतो. बरेचदा ना अमेरिकन ना भारतीय अशी अधांतरी अवस्थाही होते. नव्या देशात सगळ्या सुखसोयी अगदी सहज उपलब्ध होतात पण सोबत नव्या काळज्या, शारिरीक आणि मानसिक ओढाताणही येतेच. मग स्वत:च स्वत:ला समजवायचं आणि हो… नाही करत अमेरिकेचं नागरिकत्व घ्यायचं. ह्यात मुलांच्या मनावर विचित्र ताण येतो जो लेखिकेच्या मुलांनाही आलाच. जर भारत आणि अमेरिका ह्यांच्यात युद्ध झालं तर आपण कुणाची बाजू घ्यायची………. हा त्यांचा भाबडा प्रश्न मोठ्यांनाही हैराण नक्कीच करतो.
अमेरिकेत राहून वेगवेगळ्या विषयांवरचे अनुभव लेखिकेने अतिशय रंजक शब्दात लिहिले आहेत. ’आम्ही जातो अमुच्या गावा ’मधे सुट्टीत भारतात आल्यावर होणार्या गंमतीजमती, नातेवाईकांचं बदललेलं वागणं, अमेरिकेतल्या मित्रमैत्रिणींची चित्र-विचित्र सामान नेण्यासाठी आणि तिकडून आणण्यासाठी घातलेली गळ ह्याचं फार मजेशीर वर्णन केलंय. ’मेरा गाव बडा प्यारा’ मधे मुंबईकर, पुणेकर, असा वाद सोडून न्यूयॉर्ककर, न्यूजर्सीकर, वॉशिंग्टनकर असा नवा वाद करताना आलेली मज्जा सांगितलीये. ’महिमा ग्रीनकार्डचा’ मधे ग्रीन कार्ड मिळवण्यासाठी लोक कुठल्या थराला जाऊ शकतात ह्याचं वर्णन तर स्वत: ते घेताना त्यांची झालेली जीवाची तगमग आपल्यालाही बेचैन करते. ’अतिथी देवो भव’ मधे भारतातून येणार्या पाहुण्यांच्या तर्हेवाईक सवयीचं इतकं मस्त वर्णन आहे की असे पाहुणे नको रे बाबा म्हणावसं वाटतं. शेवटी ’जिथून चालत आलो ती हरवून बसलो वाट’ ह्या शेवटच्या लेखाने आपलेही डोळे पाणावतात.
अमेरिकेत राहणार्या तमाम भारतीयांची मनस्थिती हे ’गोठलेल्या वाटा’ पुस्तक नेमकेपणाने सांगतं. लेखिकेनी अतिशय प्रांजळपणे केलेलं लिखाण अगदी आत, खोलवर पोचतं. शेवटी आपण घेतलेला निर्णय योग्य की अयोग्य हे आपणच ठरवायचं असतं हे मात्र कळून चुकतं.
एक वाचनीय पुस्तक !
Wa jayutai,
khoop divasanni blogwar lekhan kela. chhaan aahe. pustak vachayala have. shobha chitrenchech “pangalichya athavani” ani “gauri gauri kuthe chalalis (ka nighalis)” donhi pustake chhan aahet
अरे वा……. नक्की शोधेन ही पुस्तकं !
khup diwasanni mast pustakachi athvan nighali, ya postmule !
mi agadi lahan astanach vachle hote he pustak. farch bhari ahe ! ata ithe amerikemadhye alyavar tar farch athvta te pustak!
pangalichya athvani ( bahutek tyanchya sasryanchya alzeimer rogavishayi aahe he pustak) te hi sundar ahe… !
मला पण आवडलंच हे पुस्तक ! अर्थात कुवेत मधे राहणे आणि अमेरिकेत राहणे ह्यात भरपूर फरक असला तरीही काही काही अनुभव आपलेच वाटतात !
“पानगळीच्या आठवणी” मात्र आता वाचायला हवे.
Panagalichya Aathavani, Gothalelya vataa hi donhi pustake Mi aani maajhya patnine Don velaa vaachale aahe.
tyatil tyanchya Smrutibhranshagrast shvasuraani pakitavaril tyaanchya navachya chithya Japun thevalyache Aathavale Aani parat ekada yaa aathavanine Amha Ubhayatanche Dole Panavale.
Tumhi Gothalelya Vaata yaa Pustakacha Aadhava khupacha Chan lihila aahe.
pdk
NY-USA
8-7-10
Dupar-nantar 6-10
धन्यवाद [:)]
आता “पानगळीच्या आठवणी” शोधतेय सध्या [:)]
khupach chhan
धन्यु तेजस्वी [:)]
वाचलं नाहीये पुस्तक पण अनुभव घेते आहे तसेच.
आशा….सगळ्या अनिवासी भारतीयांच्या मनस्थितीचं अगदी पुरेपूर वर्णन आहे ह्यात. नक्की वाचा 🙂